Ταξινόμηση των αντιβιοτικών

Τα αντιβιοτικά ανήκουν στην ομάδαχημειοθεραπευτικά προϊόντα που σχηματίζονται από μικροοργανισμούς, αναστέλλουν την ανάπτυξη μολυσματικών παραγόντων ή την ανάπτυξη όγκων (κακοήθεις όγκοι). Πολλοί από αυτούς δεν μπορούν άμεσα, αλλά έμμεσα να επηρεάσουν τις προστατευτικές ιδιότητες του σώματος, να διεγείρουν (ανοσορυθμιστές) ή να καταστείλουν (ανοσοκατασταλτικά) την ανοσία.

Η μελέτη των αντιβιοτικών άρχισε το 1929 μετά την ανακάλυψη των θεραπευτικών ιδιοτήτων της πενικιλλίνης.

Μέχρι σήμερα έχουν ανακαλυφθεί και περιγραφεί αρκετές δεκάδες χιλιάδες αντιβιοτικών, αλλά για θεραπεία, χρησιμοποιούνται περίπου 50 είδη, καταπολεμώντας διαφορετικά τις διάφορες ασθένειες.

Με τη βοήθεια αυτής της ομάδας ουσιών, μπορούν να θεραπευτούν εκατοντάδες ασθένειες, όπως: πανώλη, φυματίωση, άνθρακας, πολλές άλλες τρομερές, ταχέως καταστρεπτικές ασθένειες ανθρώπων ή ζώων.

Όπως συμβαίνει με όλες τις φαρμακευτικές ουσίες, η ταξινόμηση των αντιβιοτικών εξαρτάται από την προέλευση, τον μηχανισμό δράσης, τη χημική δομή.

Τα αντιβιοτικά είναι ουσίες που προέρχονται απόεκχυλίσματα βακτηρίων, μυκήτων, ζωικών ιστών. Εάν το προκύπτον μέσον εκχύλισης αποικίες δεν ανταποκρίθηκαν σε περαιτέρω θεραπεία, θεωρείται ένα φυσικό αντιβιοτικό. Αν το μόριο τροποποιείται χημικά για να ενισχύσει τις ιδιότητές του, μπορούμε να μιλήσουμε για την προέλευση των ημι-συνθετικές ουσίες.

Έτσι, η ταξινόμηση των αντιβιοτικών από την προέλευση συνεπάγεται αντιβιοτικά, φυσικά και ημισυνθετικά.

Εάν ληφθεί υπόψη ο τρόπος με τον οποίο αυτά τα φάρμακα καταπολεμούν την ασθένεια, τότε η κατάταξη των αντιβιοτικών σύμφωνα με τον μηχανισμό δράσης τους χωρίζει σε:

• φάρμακα που διαταράσσουν την κανονική λειτουργία των κυτταρικών μεμβρανών.
• ουσίες που σταματούν τη σύνθεση πρωτεϊνών και αμινοξέων.
• αναστολείς που καταστρέφουν ή αναστέλλουν τη σύνθεση κυτταρικών τοιχωμάτων όλων των μικροοργανισμών.

Με τον τύπο της έκθεσης στο κύτταρο, τα αντιβιοτικά μπορούννα είναι βακτηριοκτόνος και βακτηριοστατικός. Η πρώτη πολύ γρήγορα σκοτώνει τα επιβλαβή κύτταρα, η δεύτερη επιβραδύνει την ανάπτυξή τους, εμποδίζει την αναπαραγωγή.

Η ταξινόμηση των αντιβιοτικών σύμφωνα με τη χημική δομή λαμβάνει υπόψη τις ομάδες ανάλογα με το φάσμα της δράσης:

• βήτα-λακτάμη (φυσικές, ημισυνθετικές, ουσίες ευρέος φάσματος) που έχουν διαφορετικές επιπτώσεις στα μικρόβια.
• αμινογλυκοσίδες, που επηρεάζουν τα βακτήρια.
• τετρακυκλίνες, κατασταλτικούς μικροοργανισμούς.
• μακρολίδια, καταπολέμηση Gram-θετικών κοκκίων, ενδοκυτταρικά ερεθίσματα, τα οποία περιλαμβάνουν χλαμύδια, μυκοπλάσμα και τα παρόμοια.
• αναμυγίνες, ιδιαίτερα δραστικές στη θεραπεία θετικών κατά Gram βακτηρίων, μυκήτων, φυματίωσης, λέπρας,
• πολυπεπτίδια που εμποδίζουν την ανάπτυξη αρνητικών κατά Gram βακτηρίων.
• τα γλυκοπεπτίδια, τα οποία καταστρέφουν τα τοιχώματα των βακτηρίων, σταματούν τη σύνθεση μερικών από αυτά.
• ανθρακυκλίνες, που χρησιμοποιούνται για νόσους όγκων.

Αυτή η ταξινόμηση των αντιβιοτικών βοηθά τους κλινικούς ιατρούς να επιλέξουν σωστά τον τύπο του φαρμάκου που είναι αποτελεσματικός στην καταπολέμηση αυτού ή εκείνου του παθογόνου παράγοντα.

Ωστόσο, προκειμένου η θεραπεία να είναι επιτυχής καιτο φάρμακο επιλέχθηκε σωστά, ο γιατρός πρέπει πρώτα να εξετάσει ποιος παθογόνος παράγοντας προκάλεσε την ασθένεια και στη συνέχεια να προσδιορίσει την αντίσταση αυτού του παθογόνου παράγοντα σε διάφορες ομάδες του φαρμάκου.

Μετά από αυτό, ο ειδικός καθορίζει τη βέλτιστη ποσότητα μιας ουσίας που μπορεί να καταστρέψει την ασθένεια, αλλά παράλληλα παρέχει έναν ελάχιστο αριθμό παρενεργειών, τη διάρκεια της θεραπείας.

Ταξινόμηση των αντιβιοτικών, τα οποία πρέπει να γνωρίζουνοποιοσδήποτε ειδικός θα βοηθήσει, αν είναι απαραίτητο, να επιλέξει αρκετά φάρμακα που συμβάλλουν στην ενίσχυση της αμοιβαίας επίδρασης ή στην επέκταση του φάσματος του φαρμάκου.

Επειδή τα αντιβιοτικά είναι ισχυρές ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο σύμφωνα με τις οδηγίες ενός ειδικού.